w Sfornych Gaciach?

Nie wiesz - zapytaj
ODPOWIEDZ
Wiadomość
Autor
Awatar użytkownika
skaranie boskie
Administrator
Posty: 13037
Rejestracja: 29 paź 2011, 0:50
Lokalizacja: wieś

w Sfornych Gaciach?

#1 Post autor: skaranie boskie » 27 cze 2014, 21:20

Mam poważne, choć z pozoru na takie nie wygląda, pytanie.
Otóż w powiecie chojnickim, w województwie pomorskim, jest miejscowość Sfornegacie. Zresztą ne tylko jedne. Obok są jeszcze Małe Sfornegacie.
Moje pytanie dotyczy odmiany. Miejscowi odmieniają to tak.

M. Sfornegacie
D. Sfornegaci
C. Sfornegaciom
B. Sfornegacie
M. (o) Sfornegaciach
N. Sfornegaciami
W. Sfronegacie

Najprawdopodobniej jest to forma poprawna, mnie jednak zastanawia, dlaczego w ogóle ta nazwa pisana jest łącznie, skoro o sfornych gaciach mowa i dlaczego odmiana jest tak daleka od logicznej, która - moim zdaniem - powinna wyglądać, jak następuje. (W nawiasach podaję ewentualną formę dla pisowni łącznej, skoro już przy takiej się upierają)

M. Sforne Gacie (Sfornegacie)
D. Sfornych Gaci (Sfornychgaci)
C. Sfornym Gaciom (Sfornymgaciom)
D. Sfornych Gaci (Sfornychgaci)
B. Sforne Gacie (Sfornegacie)
M. (o) Sfornych Gaciach (Sfornychgaciach)
N. Sfornymi Gaciami (Sfornymigaciami)
W. O! Sforne Gacie! (Sfornegacie)

Czy obowiązująca odmiana wynika w jakiś sposób z historycznych uwarunkowań, czy jest spowodowana jedynie chęcią uniknięcia śmieszności przez mieszkańców? Wiadomo, że już imć Zagłoba wyśmiewał mieszkanie w Mysich, lubo Psich Kiszkach, bo to i osiedzieć się tam niełatwo, i wychodzić niepolitycznie. Czyżby mieszkańcom Sfornych Gaci, na równi z panem Podbipiętą hadko było słuchać, przeto sobie zmienili?
Będę Ci wdzięczny, Patko, jeśli rozwiejesz, bądź potwierdzisz moje wątpliwości, dotyczące poczucia estetyki mieszkańców Sforne(ych)gaci, bądź wskażesz inne, niezależne od nich, przyczyny tak niegramatycznego nazewnictwa i odmiany.
Kloszard to nie zawód...
To pasja, styl życia, realizacja marzeń z dzieciństwa.


_____________________________________________________________________________

E-mail
skaranieboskie@osme-pietro.pl

Awatar użytkownika
Patka
Posty: 4597
Rejestracja: 25 maja 2012, 13:33
Lokalizacja: Toruń
Płeć:
Kontakt:

Re: w Sfornych Gaciach?

#2 Post autor: Patka » 27 cze 2014, 21:48

Mamy do czynienia ze zrostem, tak jak w przypadku Białegostoku czy Wielkiejnocy, w której można też odmieniać tylko drugi człon: Wielkanocy. W Sfornegaciach jest podobnie. Cytat z "Gramatyki języka polskiego: zarys popularny" P. Bąka:

Formy, w których pierwszy element jest nieodmieniony są formami innowacyjnymi – ich spójność podyktowana jest tym, że użytkownicy języka, którzy ich używają nie postrzegają już w nich śladów struktury syntaktycznej – są one dla tych osób w pełni zrośnięte w jedną całość

Mieszkańcy wsi traktują jej nazwę jako jeden wyraz, po prostu. Osobom, które nie stykają się na co dzień z takim wyrazem, może się to wydawać dziwne.

Awatar użytkownika
skaranie boskie
Administrator
Posty: 13037
Rejestracja: 29 paź 2011, 0:50
Lokalizacja: wieś

Re: w Sfornych Gaciach?

#3 Post autor: skaranie boskie » 27 cze 2014, 23:52

Na pewno masz rację, Patko.
Dziwnym mi się to jednak wydaje w porównaniu z - choćby wymienionym przez Ciebie - Białymstokiem. Jak sama napisałaś, nie odmieniamy go, jako Białystoku, tylko Białegostoku, pomimo, iż jest jednym wyrazem. Mamy jednak masę form odmiennych, jak choćby Jelenia Góra, czy Szklarska Poręba. Tu odmiana jest zgodna z gramatyką. W końcu taka Wysoka Mazowiecka, to jednak nie Sforne Gacie. Można bez ujmy na czci powiedzieć, żem z Wysokiej, Szklarskiej, Jeleniej, czy Zielonej. Ważne, że nie Dupy, tylko Góry, lub Poręby. Czy aby nie taka właśnie przesłanka stoi u źródła tego, iż Mieszkańcy wsi traktują jej nazwę jako jeden wyraz, po prostu?
Kloszard to nie zawód...
To pasja, styl życia, realizacja marzeń z dzieciństwa.


_____________________________________________________________________________

E-mail
skaranieboskie@osme-pietro.pl

bronmus45

Re: w Sfornych Gaciach?

#4 Post autor: bronmus45 » 19 gru 2015, 9:30

A jak będzie się przedstawiać wobec obcych mieszkanka (ec) tych oto miejscowości (i wielu innych o podobnych nazwach):
...
Obrazek

Obrazek

Awatar użytkownika
Hardy
Posty: 537
Rejestracja: 06 sie 2017, 14:32
Lokalizacja: Grudziądz
Płeć:
Kontakt:

w Sfornych Gaciach?

#5 Post autor: Hardy » 21 sie 2017, 22:54

Dopowiem - prawidłowo pisze się "Swornegacie" (przez "w"). Dopuszczalne jest odmienianie nazwy lokalnie, jak i "państwowo" (Swornegaci, Swornychgaci).
Nazwa jest zbitką dwóch kaszubskich słów: swora (skręcone w warkocz korzenie sosny) oraz gacić (umacniać nimi brzegi rzek czy jezior)

Ileż to słów zmieniło swoje znaczenie, jak chcoiażby ba fotkach powyżej. W nazwie Swornegacie - niby współczesne "gacie", a wcześniej kutas, utrwalony w epopeyi narodowej przez wieszcza Adasia. Biedne polonistki męczą się teraz z tym kutasem na lekcjach.

Awatar użytkownika
eka
Moderator
Posty: 10469
Rejestracja: 30 mar 2014, 10:59

w Sfornych Gaciach?

#6 Post autor: eka » 22 sie 2017, 11:51

Hardy pisze:
21 sie 2017, 22:54
swora (skręcone w warkocz korzenie sosny) oraz gacić (umacniać nimi brzegi rzek czy jezior)
Ale cenna informacja, dzięki.
Sfora a swora - nie miałam pojęcia o tym drugim członie fonetycznego homonimu.

Awatar użytkownika
skaranie boskie
Administrator
Posty: 13037
Rejestracja: 29 paź 2011, 0:50
Lokalizacja: wieś

w Sfornych Gaciach?

#7 Post autor: skaranie boskie » 25 sie 2017, 0:18

No tak, wpisałem te "sforne" z pamięci, która - co widać - zawodna bywa.
Dzięki za wyjaśnienie, Hardy.
W zamian podpowiem, że panie z miejscowości Kutas, to zapewne Węgierki. Przyznam, że nie potrafię w ich dźwięcznym języku powiedzieć nic ponad to, Edziogerek kopnołpiłke wburoki. Panie z Pizdowa zaś, to zapewne Pizdowianki. Tu sprawa jest prosta. Problem zaczyna się, gdy zapytamy o kobiety mieszkające w Kole.
Kloszard to nie zawód...
To pasja, styl życia, realizacja marzeń z dzieciństwa.


_____________________________________________________________________________

E-mail
skaranieboskie@osme-pietro.pl

ODPOWIEDZ

Wróć do „KĄCIK PORAD”