...ale nimi nie są.
Dobrze czytacie. Takie wyrazy jak: skuwka, podkuwka, zasuwka, zakuwka, okuwka, odkuwka i wsuwka to żadne wyjątki od reguły mówiącej, że "-ówka" pisze się przez "ó".
Jak to wytłumaczyć? Dlaczego makówka, ale zasuwka? Budowa niby identyczna. Nie do końca. Trzeba spojrzeć, jak zostały utworzone te wyrazy.
Nasze "wyjątki" powstały od czasowników: skuwać, podkuwać, zasuwać, zakuwać, okuwać, odkuwać, wsuwać.
A np. wyrazy: kryjówka, domówka, pocztówka, żarówka, stalówka od wyrazów (kolejno): kryć się, dom, poczta, żar, stal.
Teraz pytanie za sto punktów: jaka samogłoska występuje w czasownikach "odwyjątkowych", a jakiej brakuje w drugiej grupie wyrazów?
Dobrze myślicie: "u". To "u" jest już w podstawie wyrazowej (czyli wyrazie, od którego powstał inny wyraz), innymi słowy: należy ono do rdzenia, a nie przyrostka wyrazu. Inaczej jest w np. kryjówka, gdzie to "ó" jest częścią przyrostka i wcześniej nie wchodziło do wyrazu podstawowego. To właśnie "ówka" utworzyło wiele nowych wyrazów, nie odegrało jednak żadnej roli przy wsuwka i podobnych, bo... "u" już tam było. Należało jedynie dodać końcówkę -wka.
Więcej (i być może jaśniej) napisane jest na ten temat w przełomie (od połowy tekstu, od wcześniejszy wywód też jest ciekawy).
Warto też zajrzeć tutaj
I niech mi już nikt nie pisze, że wsuwka to wyjątek! ;)
Pozdrawiam
Patka
Skuwka, czyli o wyrazach, które wyglądają jak wyjątki...
- Patka
- Posty: 4597
- Rejestracja: 25 maja 2012, 13:33
- Lokalizacja: Toruń
- Płeć:
- Kontakt:
- skaranie boskie
- Administrator
- Posty: 13037
- Rejestracja: 29 paź 2011, 0:50
- Lokalizacja: wieś
Re: Skuwka, czyli o wyrazach, które wyglądają jak wyjątki...
Podług rozkazu...Patka pisze:I niech mi już nikt nie pisze, że wsuwka to wyjątek!
Dzięki, Patko, za kolejną porcję wiedzy, której nigdy dosyć.
Kloszard to nie zawód...
To pasja, styl życia, realizacja marzeń z dzieciństwa.
_____________________________________________________________________________
E-mail
skaranieboskie@osme-pietro.pl
To pasja, styl życia, realizacja marzeń z dzieciństwa.
_____________________________________________________________________________
skaranieboskie@osme-pietro.pl
- lczerwosz
- Administrator
- Posty: 6936
- Rejestracja: 31 paź 2011, 22:51
- Lokalizacja: Ursynów
Re: Skuwka, czyli o wyrazach, które wyglądają jak wyjątki...
No niby rozumiem, mam takie dwa słowa jeszcze:
mufka jest przez u jak wsuwka, u też tam jest, to przykład za
ale
łówka jest przez ó jak stalówka (łówka to dziewczyna, którą się łowi) - ó już tam jest - z innej pryczyny, czy tak?
mufka jest przez u jak wsuwka, u też tam jest, to przykład za
ale
łówka jest przez ó jak stalówka (łówka to dziewczyna, którą się łowi) - ó już tam jest - z innej pryczyny, czy tak?
- Patka
- Posty: 4597
- Rejestracja: 25 maja 2012, 13:33
- Lokalizacja: Toruń
- Płeć:
- Kontakt:
Re: Skuwka, czyli o wyrazach, które wyglądają jak wyjątki...
Przepraszam, że dopiero teraz odpisuję, umknął mi twój post, Leszku.
Nie rozumiem twoich wątpliwości - wszystko jest ładnie zgrabnie bezwyjątkowe, jak napisałam w temacie. "mufka" należy do tej samej grupy wyrazów, co "skuwka" czy "okuwka" (jak sam zauważyłeś), zaś "łówka" ma końcówkę "-ówka", no bo "o" z czasownika ("łowi się") przeszło w "ó". Zwyczajny proces.
Nie rozumiem twoich wątpliwości - wszystko jest ładnie zgrabnie bezwyjątkowe, jak napisałam w temacie. "mufka" należy do tej samej grupy wyrazów, co "skuwka" czy "okuwka" (jak sam zauważyłeś), zaś "łówka" ma końcówkę "-ówka", no bo "o" z czasownika ("łowi się") przeszło w "ó". Zwyczajny proces.